Kolon ve Kiriş Birleşim Noktalarındaki Çatlaklar: Tehlike Sınırı ve Onarım Yöntemleri

Binaların taşıyıcı sistemlerinde, özellikle kolon ve kirişlerin birleştiği "düğüm noktalarında" oluşan çatlaklar, yapı güvenliği açısından en çok merak edilen konuların başında gelir. İnşaat Mühendisi Ahmet Çelikkollu'nun Resibu TV ekranlarında paylaştığı teknik bilgiler ışığında, hasar sınırlarını ve onarım süreçlerini sizler için derledik.

1. Kritik Sınır: 0.5 Milimetre Kuralı

Yapı elemanlarında oluşan her çatlak binanın yıkılacağı anlamına gelmez. Mühendislik hesaplarında 0.5 milimetreye kadar olan çatlaklar genellikle "hafif hasar" olarak değerlendirilir. Bu seviyedeki çatlaklar anlık bir yıkım tehlikesi yaratmasa da, binanın onarılması gerektiği gerçeğini değiştirmez.

2. Çatlaklar Binayı Nasıl Etkiler? (Rijitlik ve Periyot)

Sadece betonda meydana gelen bir çatlak bile, o elemanın elastisite modülünü (sertliğini/rijitliğini) %40 oranında düşürebilir. Rijitliğin azalması zincirleme bir reaksiyona neden olur:

• Binanın titreşimi artar.

• Titreşimin artması, yapının periyodunu uzatır.

• Periyodun artması ise binanın deplasman (yer değiştirme) miktarını artırır.

Mühendisler hesaplama yaparken, tek bir kirişin ucundaki çatlaktan ziyade, bu durumun genel bina bazında yaygın olup olmadığına ve tüm elemanların atalet momentlerine bakar. Mevcut beton kalitesini anlamak için yapılan çalışmalar hakkında daha detaylı teknik bilgi için Beton Kalitesinin Tespiti eğitimlerine göz atabilirsiniz.

3. Hasar Tespitinde İlk Nereye Bakılmalı?

Binanızdaki hasar durumunu gözlemlerken odaklanmanız gereken en kritik bölge Zemin Kat veya rijit bodrumun hemen üstündeki kattır. Ahmet Çelikkollu'ya göre, eğer zemin katta bir sıkıntı yoksa ve binada çok absürt bir uygulama hatası yapılmamışsa, üst katlarda ciddi bir sorun olma ihtimali düşüktür. Binanızın oturduğu zemin ile ilgili şüpheleriniz varsa Zemin Etüdü Raporu hakkındaki rehberimizi inceleyebilirsiniz.

4. Kavram Kargaşası: Onarım mı, Güçlendirme mi?

Bu iki kavram sıklıkla karıştırılsa da teknik olarak tamamen farklıdır:

• Onarım: Hasar gören bir elemanı işlem yaparak eski haline getirmektir.

• Güçlendirme: Elemanın veya yapının kapasitesini artırmaktır.

0.5 mm altındaki çatlaklar için yapılan işlemler genellikle onarım sınıfına girer. Günümüzde kullanılan yapı kimyasalları, yüksek mukavemetli epoksiler ve tamir harçları, betondan bile daha iyi aderans (yapışma) sağlayarak segregasyon gibi sorunları dahi çözebilmektedir. İhtiyacınız olan malzemeler için Malzeme Tedarikçileri sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.