Bilfiginiz uzere yüksek sünek sistemlerde, bir düğüm noktasına birlesen kolonların moment kapasitesi aynı düğüm noktasina birlesen kirişlerin moment kapasite toplaminin en az 1,2 kati olmalidir. Yani (Must+Malt)=>(Msol+Msag)×1.2 Amackolonlarin kirislerden guclu olması ve tasarim depreminde yada tasarim deoreminden daha büyuk depremlerde sistemin mekanizmaya dönüsmemesi, plastik mafsallarin once kirislerde oluşmasi, kisaca maksat bu. İnsaat muhendislerinin kullandiği yazilımlarda bu kontrolü yapmakta ve güçlü kolon kontrolünün saglanip saglanmadiğını tasarimciya bildirmekte. Deprem aninda(tasarım yada tasarimdan daha büyuk deprem) elemanlar kapasitesine ulaştiktan sonra(egilme kapasitesi) plastik mafsal olusur ve o nokta(kiris ucu mesela) donmeye baslar, kiris moment kapasiteleri kolonlardan kücük oldugundan , önce kiris uçları mafsallaşir(plastik mafsal=egilme kapasitesi neyse onu taşır, daha buyuk momentlerde, kapasite momentini tasimaya devam ederken döner, moment hiç bir zaman sıfir olmaz). Kıris uclari mafsallastiktan sonra kolon uclari egilme kapasiteleri daha büyuk oldugundan kolon uclarinda mafsallasma gorulmemesi gerekir ki bu sekilde sistemin stabilitesi sağlanır. Ancak kiris uclari egilme kapasitesine ulastiktan sonra ek moment almasa da fazla moment bu noktalarin donmesine/şekil degistirmedine sebep olur, deprem etkisi buyudukce de donme artar bu noktaya birlesen kolonlarda da dogal olarak moment artar. Burada akla şu soru gelir: Evet kiris egilme kapasitesini asinca uc nokta plastik mafsal haline geliyor, donuyor ama moment arttiginda/artmaya devam ettiginde belli sure sonunda kolon ucunda da plastik mafsal olusacak ve stabilite bozulacak, dolayisiyla kolon egilme kapasitesinin kiristen epey yuksek olmasi gerekir ki kiris ucu mafsallassin, dönsun ama kolonda hala plastik mafsal olusmasın, yani akla gelen soru, acaba kolon egilme kapasitelerinin , kiris egilme kapasitelerinden 1,2 kat fazla olmasi yeterli mi? u oran daha buyuk olmali, 1,4 yada 1,5... Bu oran ne kadar buyuk olursa kolon uclarinin mafsallasmasi o kadar zor olur ve plastiklesen kiris uclarinda deprem enerjisi kolon uclarina sirayet etmeden tuketilebilir. Bu baglamda muelliflerinde bu orani, yani guclu kolondaki, dugum noktasina birlesen kolon egilme kapasitelerinin, kiris egilme kapasitelerine oranini 1,4 yada 1,5 seviyelerinde tutmalari yararlidir. Bu durumda ilgili ya,ilimlarinda bu orani tasarimci insaat muhendise bildirmesi gerekir ki, muhendis karar verebilsin. Halihazirda yazilimlar guclu kolon saglanir yada saglanmaz diye bir rapor sunmakta bir deger vermemektedir. Yazilimlarinda kendilerini yenilemeleri, bu orani kullanicilarina sunmalari onemlidir. Lisans sahiplerininde bu oranin sayisal degerinin acikca belirtmesi icin yazilim firmalarina talepte bulunabilirler.